Romanya’da yaşanan kızamık salgını, aşı karşıtı söylemler, karmaşık sağlık rehberliği ve zor durumdaki sağlık sistemi ile baş gösterdi. Avrupa’nın diğer bölgeleri de hastalığa karşı bağışıklık kazanmaktan oldukça uzak.
Dr. Claudia Cojocaru, 2019 yılında Romanya’nın başkenti Bükreş’teki bir hastanede bulaşıcı hastalıklar biriminde çalışırken bir hastadan enfeksiyon kaptı. Ülke genelinde kızamık salgını neredeyse üç yıldan beri devam ediyordu. Hasta olması nedeniyle kariyerinde değişiklik yaşayan Cojocaru, aşıların önemini vurgulayan bir savunucuya dönüştü.
Romanya, Avrupa Birliği ülkeleri arasında en düşük kızamık aşısı oranına sahip. 2023 yılı itibariyle aşılanmış kişi sayısı sadece yüzde 62. Bu oran, kızamık enfeksiyonlarını önlemek için gereken yüzde 95 eşiğinin oldukça altında.
Geçen yıl Romanya’da 31.000 kişi kızamığa yakalandı ve 22 kişi hayatını kaybetti. Vakaların yüzde 44’ü aşılanmamış 5 yaşın altındaki çocuklarda görüldü. Hastalığın spesifik bir tedavisi bulunmuyor.
Romanya’daki salgın, Avrupa’daki en büyük kızamık salgınlarından biri olsa da, diğer ülkelerde de benzer sorunlar yaşanıyor. İtalya, Almanya, Belçika, Avusturya ve Fransa gibi ülkelerde de kızamık vakalarında artış bekleniyor.
Kızamık elimine edilmesi çalışmalarını yürüten Dünya Sağlık Örgütü yetkilisi Dr. Dragan Jankovic, Avrupa genelinde kızamık vakalarının arttığını belirtti. Ülkelerin aşılara karşı olan tutumlarını gözden geçirmesi gerektiğini vurguladı.
2013 yılına kadar Romanya’da kızamık aşılama oranları diğer AB ülkeleriyle benzer seviyedeydi. Ancak aşıya yönelik tereddütlerin artması, aşı tedarikindeki sorunlar ve sağlık çalışanlarının eksikliği gibi faktörler nedeniyle aşılama oranları düştü.
Bilim karşıtı söylemlerin etkisiyle aşıya olan güvenin azaldığı Romanya’da, sağlık sistemi yetersiz kaynaklarla mücadele ediyor. Ayrıca, sağlık çalışanları arasında da aşı karşıtlığı ve yanlış bilgilendirme sorunları var.
Kızamık aşılarının ücretsiz olmasına rağmen, Romanya’da aşı uygulamaları ve bilgilendirmelerinde eksiklikler olduğu belirlendi. Sağlık çalışanlarının hastalara aşılar ve yan etkileri hakkında doğru bilgi vermediği ortaya çıktı.
Kızamık aşılarının güvenli ve etkili olduğunu vurgulayan Cojocaru, çocuklarını aşılatarak örnek olmaya çalıştığını belirtti. Ancak aşı karşıtlığı ve yanıltıcı bilgiler salgının sonlandırılmasını zorlaştırıyor.
Ulusal Halk Sağlığı Enstitüsü’nün araştırmasına göre, Romanya’daki kızamık salgınından en fazla etkilenen gruplar arasında sağlık sigortası olmayanlar, yoksullar ve Roman etnik grup bulunuyor. Bununla birlikte, virüsün yayılma riski herkes için geçerli.
Sonuç olarak, aşılama oranlarının artırılması ve sağlık çalışanlarının doğru bilgilendirilmesi önem taşıyor. Avrupa genelinde kızamık salgınlarının önlenmesi için tüm ülkelerin işbirliği yapması gerekiyor. Dünya genelinde pandemi başladığından beri rutin çocuk aşılaması seviyeleri düşüş gösterdi ve bu durum küresel sağlık gruplarının 2023 yılında “büyük yakalama” adlı bir tanıtım kampanyası başlatmasına yol açtı.
Uzmanlar, pandemi sırasında daha güçlü sağlık sistemlerine, net halk sağlığı mesajlarına ve tutarlı pandemi müdahalelerine sahip olan ülkelerin çocuk aşılamalarının iyi gittiğini belirtiyor. Ancak bazı ülkelerde koordinasyon zayıf, yönlendirmeler çelişkili ve sağlık hizmetleri daha da zor durumda.
Jankovic, bu durumun sadece belirli bir aşıyı değil, mevcut diğer aşıları da etkileyebileceğini belirterek, “Eğer bir karışıklık varsa… bu otomatik olarak sadece o aşıyı değil, halihazırda sistemde olan diğer aşıları da etkiler,” dedi.
Uzmanlar, Romanya’da yaşanan zorlukların Avrupa’nın diğer bölgelerinde de ortaya çıkabileceğini belirtiyor. Halk sağlığı programlarına güveni artırmak ve çocukların kızamık ve diğer hastalıklara karşı aşılanmasını sağlamak için uzun vadeli taahhütlerin yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulunuyor.
Jankovic, “Şu anda tüm bu yatırımı kaybetme riskiyle karşı karşıyayız,” dedi. “Aşılamaya yönelik şüphelerin küreselleşmesi durumunda büyük bir sorunla karşı karşıya kalırız.” Bir grup bilim insanı, geçtiğimiz hafta Kahire’de gerçekleştirdikleri bir basın toplantısında, antik Mısır uygarlığının gizemlerini çözmeye yönelik yeni bir keşif yaptıklarını duyurdu. Arkeologlar, Nil Nehri’nin kıyısında bulunan ve 3000 yıllık olduğu tahmin edilen bir tapınak kompleksi keşfettiler.
Keşfedilen tapınak kompleksi, antik Mısır döneminde önemli bir dini merkez olarak kullanılmış olabilir. Bilim insanları, tapınak duvarlarındaki hiyeroglif yazıtları ve oymaları inceleyerek, o döneme ait dini ritüeller ve törenler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyor.
Ayrıca, arkeologlar tapınak kompleksi içerisinde birçok farklı tanrıya adanmış küçük tapınaklar ve sunaklar buldular. Bu keşif, antik Mısır’ın dini inançları ve ibadet uygulamaları hakkında yeni ışık tutabilir.
Bilim insanları, tapınak kompleksinin çevresinde yaptıkları kazılarda, antik döneme ait çeşitli eserler de buldular. Bu eserler arasında heykeller, seramikler ve takılar yer alıyor. Arkeologlar, buluntuların incelenmesi ve analiz edilmesi için çalışmalarına devam edeceklerini belirttiler.
Bu keşif, antik Mısır uygarlığına ilişkin bilgilerimizi derinleştirecek ve geçmişe dair yeni ipuçları sunacak gibi görünüyor. Bilim insanları, önümüzdeki dönemlerde yapacakları çalışmalarla, bu antik tapınak kompleksinin sırlarını daha da açığa çıkarabileceklerini umuyor.
